فناوری دیجیتال؛ مانع رشد مغزی بچه ها - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، یکی از تکان دهنده ترین بحث های کتاب دسمورژه این است که بومیان دیجیتال - بچه هایی که بعد از عمومیت یافتن اینترنت به جهان آمده اند - آی کیو یا بهره هوشی پایین تری نسبت به والدین خود دارند.

میشل دسمورژه ادعا می نماید افزایش میزان استفاده از ابزار های دیجیتال در میان بچه ها و نوجوانان، به کاهش میانگین بهره هوشی در آن ها منجر شده ا

میشل دسمورژه، عصب شناس فرانسوی می گوید: صرفا هیچ توجیهی برای بلایی که داریم بر سر بچه هایمان می آوریم، وجود ندارد. ما داریم آینده آن ها را به خطر می اندازیم. او این ادعای جنجالی را در جدیدترین کتاب خود با عنوان کارخانه ابلهان دیجیتال مطرح نموده است. عنوانی که دسمورژه انتخاب نموده شاید دلنشین نباشد، اما او می گوید نظراتش مستدل هستند.

دسمورژه که مدیر تحقیقات موسسه سلامت ملی فرانسه است و سابقه کار در معتبرترین دانشگاه های دنیا (از جمله موسسه فناوری ماساچوست و دانشگاه کالیفرنیا در آمریکا) را هم دارد، با کتاب خود بحث های زیادی در رابطه با نحوه فرزندپروری در دنیای امروزی بوجود آورده است.

بچه هایی که بعد از عمومیت یافتن اینترنت به دنیا آمده اند، با نام بومیان دیجیتال شناخته می شوند

او البته بیرون از محیط دانشگاهی هم تا حد زیادی محبوب است؛ کارخانه ابلهان دیجیتال یکی از پرفروش ترین کتاب ها در فرانسه است که به زبان های ایتالیایی و اسپانیایی هم ترجمه شده. یکی از تکان دهنده ترین بحث های کتاب دسمورژه این است که بومیان دیجیتال - بچه هایی که بعد از عمومیت یافتن اینترنت به دنیا آمده اند - آی کیو یا بهره هوشی پایین تری نسبت به والدین خود دارند.

او می گوید پیش از بومیان دیجیتال، همه نسل های جدید بهره هوشی بالاتری نسبت به نسل های پیش از خود داشتند. او در تبادل نظر با بی بی سی شرح می دهد چرا چنین چیزی در حال رخ دادن است.

میشل دسمورژه، عصب شناس فرانسوی

آیا جوانان امروز اولین نسل در تاریخ هستند که نسبت به نسل قبل از خود بهره هوشی پایین تری دارند؟

بله. بهره هوشی به وسیله آزمون های استاندارد اندازه گیری می گردد. البته این آزمون ثابت نیست و به طور مداوم بازبینی می گردد. برای مثال آزمون والدین من با من یکسان نبود، اما می توان یک گروه را با نسخه قدیمی آزمون امتحان کرد.

پژوهشگران در بسیاری نقاط دنیا با استفاده از این روش متوجه شدند آی کیو از نسلی به نسلی دیگر افزایش یافته است. این پدیده اثر فلین نام دارد که اسم روانشناسی که برای اولین بار آن را شرح داد، روی آن گذاشته شده است. اما اخیرا این فرایند در چندین کر معکوس شده است.

درست است که که عواملی نظیر نظام سلامت، سیستم مدرسه و تغذیه در بهره هوشی تاثیر زیادی دارد. اما اگر به کشور هایی که عوامل اجتماعی- مالی در آن ها برای چندین دهه نسبتا پایدار بوده اند نگاه کنیم، خواهیم دید اثر فلین در آن ها رو به کاهش گذاشته است.

در این کشورها، بومیان دیجیتال اولین بچه هایی هستند که بهره هوشی پایین ترین نسبت به والدین خود دارند. این فرایند در کشور هایی نظیر دانمارک، نروژ، فنلاند، هلند، فرانسه و … به ثبت رسیده است.

اثر فلین؛ افزایش بهره هوشی از نسلی به نسل دیگر که از دهه 1940 به طور مداوم مشاهده شده، در بعضی کشور ها فرایندی معکوس به خود گرفته است

آیا استفاده از فناوری دیجیتال باعث کاهش بهره هوشی شده است؟

متاسفانه هنوز نمی توان نقش هر یک از عوامل را به طور خاص تعیین کرد. عواملی نظیر آلودگی (به ویژه قرار دریافت زودهنگام در معرض آفت کش ها) یا استفاده از ابزار های دیجیتال. آنچه به طور قطع می دانیم این است که استفاده از این ابزار، حتی اگر تنها عامل نباشد، تاثیر قابل توجهی در بهره هوشی بچه ها دارد.

بعضی مطالعات نشان داده اند با افزایش استفاده از تلویزیون و بازی های ویدئویی، میزان بهره هوشی و رشد شناختی کاهش می یابد. استفاده از این ابزار پایه های اصلی هوش ما یعنی زبان، تمرکز، حافظه و فرهنگ را تحت تاثیر قرار می دهد. (این ها به عنوان مجموعه ای از دانش ها تعریف می شوند که به ما در سازماندهی و درک دنیا یاری می نمایند.)

این تاثیرات در نهایت به افت قابل توجه در عملکرد تحصیلی منجر خواهند شد.

چرا استفاده از ابزار های دیجیتال چنین تاثیری دارد؟

دلایلش کاملا تعیین هستند: کاهش کمیت و کیفیت تعامل با خانواده که برای رشد کلامی و عاطفی لازم است. همین طور کاهش زمانی که برای فعالیت های سازنده تر (انجام تکالیف خانه، موسیقی، هنر، مطالعه و …) اختصاص داده می گردد، داشتن سبک زندگی بیش از حد بی تحرک که علاوه بر رشد جسمی، تکامل ذهنی را هم تحت تاثیر قرار می دهد.

محققان می گویند میان میزان استفاده از صفحه های نمایش و رشد شناختی رابطه ای معکوس وجود دارد

صفحه های نمایشگر چه آسیبی به سیستم عصبی می زنند؟

ذهن یک اندام ثابت نیست و ویژگی های نهایی آن بر اساس تجربیات شکل می گیرند.

دنیای که در آن زندگی می کنیم و چالش هایی که با آن ها روبرو هستیم هم ساختار و هم عملکرد ذهن ما را تغییر می دهند. در این فرایند بخشی از مناطق مغز برای عملکردی خاص تخصص پیدا می نمایند، بعضی شبکه ها ایجاد و تقویت می شوند، بعضی دیگر از بین می فرایند، بعضی ضخیم تر و بعضی نازک تر می شوند.

طبق مشاهدات، زمانی که برای تفریح و سرگرمی مقابل صفحه نمایش صرف می کنیم، تکامل ساختار و عملکرد مغز در درون شبکه های شناختی گوناگون مرتبط با زبان و دقت را به تعویق می اندازد. باید تأکید کرد که همه فعالیت ها به یک اندازه در تقویت رشد مغزی موثر نیستند.

فعالیت های مربوط به مدرسه، مطالعه، موسیقی، هنر، ورزش و … در مقایسه با ابزار های دیجیتالی که به منظور تفریح و سرگرمی استفاده می شوند، قدرت بیشتری برای سازماندهی و تغذیه مغز دارند. مشکل این صفحات نمایش این است که که در فرایند رشد مغزی بچه ها مان تغییر ایجاد می نمایند و باعث ضعف آن می شوند.

کارشناس فرانسوی می گوید فعالیت هایی مثل مطالعه، موسیقی، هنر، ورزش و … تاثیر بسیار سازنده تری بر مغز دارند

اما بعضی مطالعات نشان داده اند که به عنوان مثال بازی ها ویدئویی به بچه ها در کسب نتایج تحصیلی بهتر یاری می نمایند. بگذارید صادقانه بگویم: این مزخرف محض است. این ایده، یک شاهکار واقعی در تبلیغات به حساب می آید و اساسا بر پایه چند مطالعه پراکنده با داده های نادرست صورت گرفته که در مجلات فرعی منتشر شده اند و اغلب در تناقض با یکدیگر هستند.

در یک مطالعه تجربی جالب توجه، به بچه هایی که درس شان خوب بود کنسول بازی داده شد. بعد از 4 ماه، تعیین شد آن ها زمان بیشتری را صرف بازی می نمایند و وقت کمتری برای انجام تکالیف خود می گذارند. نمرات این دانش آموزان نزدیک به 50 درصد افت داشت که در طول 4 ماه میزان زیادی به حساب می آید.

در مطالعه ای دیگر، بچه ها باید فهرستی از کلمات را یاد می دریافتد. یک ساعت بعد به بعضی از آن ها اجازه بازی ویدئویی داده شد. دو ساعت بعد آن ها به رخت خواب رفتند.

صبح روز بعد، بچه هایی که بازی ننموده بودند نزدیک به 80 درصد و آن هایی که بازی نموده بودند، 50 درصد از درس را به یاد داشتند. به این ترتیب پژوهشگران دریافتند که بازی در خواب و قدرت حافظه اختلال ایجاد می نماید.

از نظر دسمورژه، مطالعاتی که می گویند بازی های ویدئویی به بچه ها و نوجوانان در کسب نتایج تحصیلی بهتر یاری می نمایند، قابل قبول نیستند

آیا همه صفحه های نمایش به یک اندازه مضر هستند؟

هیچکس نمی گوید انقلاب دیجیتال بد است و باید جلویش را گرفت.

آیا مهارت های اساسی کار با ابزار های کامپیوتری را باید به دانش آموزان یاد داد؟ شکی در آن نیست. آیا تکنولو ژی دیجیتال می تواند ابزاری مرتبط در زرادخانه آموزشی معلمان به حساب بیاید؟ البته، اگر بخشی از یک پروژه آموزشی سازمان یافته باشد و همین طور اگر بکارگیری بعضی نرم افزار ها در ارتقا کیفیت انتقال مفاهیم آموزشی موثر عمل کند.

با این حال، وقتی یک ابزار دیجیتال در اختیار یک کودک یا نوجوان قرار می گیرد، تقریبا همواره برای سرگرمی هایی به کار برده می گردد که بیشترین اثرات مخرب را دارند.

این کاربرد ها به ترتیب اهمیت عبارتند از: تلویزیون که صفحه نمایش شماره یک برای همه سنین است (و برای تماشای فیلم ها، مجموعه های تلویزیونی، کلیپ های ویدئویی و … به کار می رود)، بعد بازی های ویدئویی (که اغلب هیجانی و خشن هستند) و در نهایت موردی که بیشتر در نوجوانان وجود دارد و جنون خودنمایی بی فایده در شبکه های اجتماعی است.

محققان می گویند طبق مشاهدات آن ها مدت استفاده از ابزار های دیجیتال به منظور تفریح و سرگرمی، در رشد مغز تاخیر ایجاد می نماید.

بچه ها تا چه اندازه مجاز به استفاده از ابزار های دیجیتال به منظور تفریح و سرگرمی هستند؟

باید به آن ها گفته گردد که استفاده از این ابزار ها به مغز آسیب می زند، در خواب و فرایند اکتساب زبان اختلال ایجاد می نماید، باعث افت تحصیلی و اختلال تمرکز می گردد، خطر چاقی را بالا می برد و بسیاری موارد دیگر. بعضی مطالعات نشان داده وقتی با ارائه دلیل از بچه ها و نوجوانان خواسته گردد به مقرراتی عمل نمایند، آن ها آسان تر آن را می پذیرند.

قبل از6 سالگی ایده آل این است که کودک به هیچ وجه در معرض صفحه های نمایشگر ابزار های دیجیتال قرار نگیرد

از 6 سالگی به بعد بچه ها می توانند تا نیم ساعت و یا حتی یک ساعت از صفحه های نمایشگر استفاده نمایند. در صورتی که محتوا مناسب باشد و به اندازه کافی بخوابند، این مساله تاثیر منفی قابل ملاحظه ای رویشان نخواهد داشت.

علاوه بر این صبح ها پیش از رفتن به مدرسه، شب ها قبل از رفتن به رخت خواب، وقتی در کنار دیگران هستند و مهم تر از همه در اتاق خواب نباید اجازه استفاده از ابزار های دیجیتالی را داشته باشند. اما پدر و مادر هایی که خودشان به طور مداوم به گوشی های تلفن همراه و کنسول های بازی چسبیده اند، احتمالا برای فهماندن مسائل استفاده از این ابزار ها به بچه ها خود کار سختی پیش رو خواهند داشت.

بعضی کشور ها فرایند وضع مقررات برای محدود کردن استفاده بچه ها از ابزار های دیجیتال را آغاز نموده اند

ظاهرا بعضی کشور ها آغاز به وضع قوانینی در رابطه با استفاده از ابزار دیجیتال نموده اند؟

بله، به خصوص در آسیا.

به عنوان مثال در تایوان استفاده بیش از حد از صفحه نمایش نوعی کودک آزاری تلقی می گردد. این کشور قانونی تصویب نموده که بر اساس آن والدینی که بچه ها زیر 24 ماه خود را در معرض هرگونه ابزار دیجیتال قرار می دهند، جریمه های سنگینی دریافت خواهند کرد. همین طور والدینی که زمان استفاده از این ابزار ها را برای بچه ها بین 2 تا 18 سال خود محدود نمی نمایند.

در چین هم تدابیر سختگیرانه ای برای نظارت بر میزان استفاده از بازی های ویدئویی در میان افراد زیر سن قانونی، اعمال شده است.

بچه ها و نوجوانان دیگر شب ها (از ساعت 10 شب تا 8 صبح) اجازه بازی ندارند و در طول روز هم طی هفته تا 90 دقیقه می توانند از ابزار های دیجیتال استفاده نمایند که البته در آخر هفته ها و روز های تعطیلی مدارس این میزان تا 180 دقیقه افزایش می یابد.

فکر می کنید این قوانین مفید هستند؟

من از ممنوعیت خوشم نمی آید و دوست ندارم هیچ کس به من بگوید دخترم را چطور عظیم کنم. با این حال واضح است که گزینه های آموزشی فقط در صورتی می توانند به شکلی آزادانه اعمال شوند که اطلاعات صادقانه و جامعی در اختیار والدین قرار بگیرد.

به نظر من کارزاری که به شکلی منصفانه در رابطه با تاثیر استفاده از ابزار های دیجیتال بر رشد، اطلاع رسانی کند و دستورالعمل های واضحی داشته باشد، یک آغاز خوب به حساب می آید. از جمله این که استفاده از صفحه های نمایش برای بچه ها زیر 6 ممنوع گردد و سنین بالاتر هم اجازه نداشته باشند بیشتر از 30 تا 60 دقیقه در روز از آن ها استفاده نمایند.