پارک ملی کلاه قاضی؛ طبیعت دیدنی و متفاوت اصفهان - وبلاگ سفر و گردشگری

به گزارش وبلاگ سفر و گردشگری، وقتی نام اصفهان را میشنوید ناخودآگاه شکوه معماری دوران صفویه و آثار تاریخی بی نظیرش در فکر تداعی می گردد. خانه های تاریخی زیبا، مدارس، مسجدها و بسیاری بناهای دیگر که چهره ای متفاوت به شهر اصفهان می دهند. اما اصفهان علاوه بر آثار تاریخی منحصر به فرد، طبیعت بسیار زیبایی نیز دارد. یکی از این مکان های طبیعی، پارک ملی کلاه قاضی است.

پارک ملی کلاه قاضی (Kolah Ghazi National Park)، یک پارک ملی در استان اصفهان و در حدود 36 کیلومتری شهر اصفهان است و مساحت آن در حدود 47٬142 هکتار است. این پارک از تنوع پوشش گیاهی و زیست جانوری برخوردار است. در داخل پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد اما فاصلهٔ بسیار کمی با محدوده های شهری و روستایی دارد. این پارک شامل رشته کوه کلاه قاضی و کوه شیدان است.

این منطقه به علت داشتن تنوع بوم شناختی، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از منابع ژنتیکی و بقای تعادل طبیعی، کاهش ناهنجاری های حاصل از فعالیت صنایع و عوارض جمعیتی، برخورداری از چشم اندازهای زیبای نواحی کوهستانی و تپه ماهوری، وجود انواع گیاهان و گونه های متعدد حیات وحش جانوری و استفاده های علمی، پژوهشی، مالی و گردشگری دارای ارزش وجودی پارک ملی بوده است.

نام کلاه قاضی را به خاطر شکل عجیب بلندترین قله این منطقه بر آن گذاشته اند. دو صخرهٔ سنگی بزرگ با شیبی تند قله این کوه را تشکیل می دهد و نمای آن ها از دور به کلاهی شباهت دارد که قاضیان قدیم بر سر می گذاشته اند.

در دره ای به نام دره شاهین که در قسمت جنوب خاوری کوه واقع شده، گروه کوهنوردی چکاد کوهستان اصفهان به همت سایر علاقه مندان در صدد ایجاد محلی با مسیرهای متنوع آموزشی است که تا خاتمه سال 1381 هیجده مسیر مختلف در آن باز شده است.

تاریخچه

این منطقه شکارگاه سلطنتی از زمان صفویه و بعد از آن به خصوص در زمان قاجاریه و حکومت ظل السلطان بر اصفهان بوده که در سال 1346 از سوی شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید محدودهٔ کنونی کلاه قاضی تا کوه صفه در جنوب غرب اصفهان به عنوان منطقهٔ قرق اعلام شد. در سال 1348 منطقه به دو قسمت پارک وحش و منطقهٔ حفاظت شده تقسیم شد. در 1354 سطح حفاظتی قسمت پارک حیات وحش به پناهگاه حیات وحش تنزل پیدا کرد. در سال 1369 قسمت حفاظت شده به عنوان منطقهٔ آزاد اعلام شد. در سال 1374، 47٬184 هکتار به پارک ملی و 3٬227 هکتار باقی ماندن به عنوان پناهگاه حیات وحش طی مصوبهٔ شورای عالی حفاظت محیط زیست ارتقاء پیدا کرد. خاتمه طی مصوبهٔ شمارهٔ 294 شورای عالی محیط زیست مورخ 12 بهمن 1376 به عنوان پارک ملی معرفی گشت.

پارک ملی کلاه قاضی به موجب شرایط خاص از دیرباز زیستگاه وحوش بوده و دارای قدمت تاریخی زیادی است. چنانکه در تاریخ آمده است از زمان شاه عباس صفوی و بعد از آن به خصوص در دورهٔ قاجاریان این کوه ها از شکارگاه های مخصوص این سلاطین محسوب می شده است. در اواخر قرن نوزدهم ظل السلطان پسر ارشد ناصرالدین شاه که سال های متمادی حاکم اصفهان بوده در کتاب خود از کلاه قاضی و شاهکوه به عنوان شکارگاه های غنی و زیبا یاد نموده است.

پوشش گیاهی

تا به امروز تعداد 252 گونه گیاهی متعلق به 192 جنس و 46 خانواده در کلاه قاضی ثبت شده است. پوشش گیاهی پارک ملی کلاه قاضی علاوه بر گیاهان علفی، دارای گونه های درختی و درختچه ای است که این گونه ها در نقاط مختلف دره ها و کوهپایه ها می رویند. تیپ اصلی پوشش گیاهی منطقه درمنه زار است.

انواع مختلفی از گیاهان بوته ای از جمله درمنه، گل گندم، شقایق وحشی، آویشن، لاله وحشی، اسپند و خارشتر؛ درختان و درختچه هایی مانند تنگرس، بادام کوهی، انجیر و بنه و بعلاوه تعدادی از گیاهان دارویی از جمله چوبک، قدومه، همواره بهار، ریواس، خاکشیر، گل گاوزبان، شنگ، کاسنی، سمی و… در این پارک می رویند. درمنه دشتی و آنقوزه (Ferula assa-foetida) از گونه های در حال انقراض منطقه هستند.

گونه های جانوری

تا به امروز 17 گونه پستاندار، 44 گونه پرنده، 11 گونه خزنده و یک گونه دوزیست در پارک ملی کلاه قاضی شناسایی و ثبت شده اند. گونه های جانوری شاخص پارک ملی کلاه قاضی کل و بز محسوب می شوند و آهو نیز به علت وجود دشت های وسیع از جمله دشت میانکوه، لاگور، لادقو و برآفتاب از جمعیت مناسبی برخوردار است. مشاهده این دو گونه در منطقه به راحتی و از فاصله نزدیک امکان پذیر است. متاسفانه این منطقه به علت محاصره در میان انواع کاربری ها حالت جزیره ای پیدا نموده است و کریدوری جهت مهاجرت حیات وحش به سایر منطقه ها و برعکس وجود ندارد.

پستاندران

تا به امروز 17 گونه پستاندار متعلق به 16 جنس از هشت خانواده و چهار راسته در پارک ملی کلاه قاضی شناسایی شده اند که از جمله آن ها می توان به کل و بز، قوچ و میش اصفهانی، آهو، پلنگ، گربه وحشی، کاراکال، گرگ، کفتار، روباه معمولی، کفتار، شغال، خرگوش، تشی، دوپای کوچک، جربیل بزرگ، جرد ایرانی، همستر خاکستری، همستر دم دراز، پامسواکی بزرگ و انواع موش اشاره نمود.

پرندگان

تا به امروز 46 گونه پرنده متعلق به 31 جنس و 22 خانواده در پارک ملی کلاه قاضی شناسایی شده اند که بعضی از آن ها بومی، بعضی مهاجر بهاره و تابستانه یا مهاجر زمستانه و تعدادی نیز عبوری هستند که به صورت اتفاقی مشاهده شده اند. پرندگان کلاه قاضی عبارت اند از: عقاب طلایی، شاهین، سارگپه معمولی، سارگپه پابلند، کرکس کوچک، دلیجه، کبک، تیهو، هوبره، کوکر شکم سیاه، قمری معمولی، کوکو، جغد کوچک، شبگرد معمولی، بادخورک کوهی، چکاوک بیابانی، چکاوک کاکلی، چکاوک آسمانی، چلچله بیابانی، چلچله کوهی، چلچله دمگاه سفید، پرستوی دمگاه قرمز، پرستوی خانگی، دم جنبانک ابلق، سنگ چشم خاکستری کوچک، سنگ چشم دم سرخ، سسک جنبان، طرقه بنفش، چکچک بیابانی، چکچک گوش سیاه، چکچک دشتی، چکچک سرسیاه، چکچک ابلق، چکچک دم سرخ، کمرکلی کوچک، سهره صورتی، گنجشک خانگی، پری شاهرخ، زاغ نوک سرخ، غراب، زاغی، کلاغ سیاه، کلاغ ابلق، مگس گیر خالدار، کبوتر چاهی و باقرقره.

خزندگان

در پارک ملی کلاه قاضی تا به امروز 11 گونه خزنده متعلق به 11 جنس و هفت خانواده به توضیح زیر شناسایی شده اند؛ لاک پشت مهمیزدار، مارجعفری، افعی شاخدار، مارقیطانی تیرمار، مارپلنگی، بزمجه بیابانی خزری، آگامای پولک درشت صخره ای، آگامای چابک، آگامای وزغی خاکستری، مزالینای دم دراز بیابانی، جکوی دم زبر و جکوی دم کند.

دوزیستان

در پایین منطقه تنها یک گونه دوزیست به نام وزغ سبز عربی شناسایی شده است. پراکندگی این گونه در پارک ملی کلاه قاضی به حاشیه چشمه ها، آبشخورها و منطقه ها سرسبزتر نظیر مزرعه لردسفید در دشت میان کوه محدود می گردد.

مجوز بازدید از پارک ملی کلاه قاضی

برای بازدید از پارک ملی کلاه قاضی به مجوز اداره محیط زیست اصفهان احتیاج دارید. پس از طی 40 کیلومتر در مسیر اصفهان به شهرضا، نرسیده به پلیس راه و دوراهی شهرک صنعتی مبارکه، محیط بانی اصلی کلاه قاضی واقع شده است. با همراه داشتن مجوز، می توانید هدایت های لازم برای کوهنوردی، طبیعت گردی و گردش در پارک ملی را از محیط بانان دریافت کنید.

دسترسی

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی در جنوب شرقی شهر اصفهان واقع شده است و جاده آسفالته اصفهان ـ شیراز از کناره شمالی و غربی آن می گذرد. نزدیک ترین گوشه پارک که گوشه شمال غرب آن است، در حدود 36 کیلومتری شهر اصفهان واقع شده است. ساده ترین مسیر دسترسی به پارک ملی کلاه قاضی، استفاده از جاده اصفهان به شهرضا است. برای دسترسی می توانید از خودروی شخصی بهره ببرید یا در برنامه های کوهنوردی و طبیعت گردی تورهای اصفهان ثبت نام و شرکت کنید.